Aliyah?

Nu ik terug in Nederland ben schrijf ik hier mijn (voorlopig) laatste reflectie over Israël. De afgelopen tijd heb ik niet geschreven omdat ik vond dat er niet genoeg avontuur was, maar nu ben ik weer hier en heb ik met een grotere afstand kunnen nadenken over wat ik nu precies van Israël vond. Eerlijk gezegd kan ik daar niet echt één antwoord op geven, het land is ingewikkeld en daardoor het gevoel ook. Voordat ik naar Israël ging is mij nooit gevraagd of ik daar naar toe wilde emigreren, nu ben ik terug en is deze vraag mij herhaaldelijk gesteld. En daar heb ik nu maar één antwoord op... nee.

Israël is een fantastisch prachtig land, maar daarom niet minder ingewikkeld en akelig. Toen ik net aankwam in Israël had ik wel alle waarschuwingen in mijn hoofd hoe moeilijk het daar zou zijn, maar in de eerste instantie voelde ik daar zelf weinig van. Maar naarmate de tijd verstreek en ik meer van de taal verstond werd het gevoel ook steeds extremer. In Haifa, waar het eerst was alsof de stad in een bubbel bestond, was het ook niet langer ‘veilig’.

De eerste keer dat ik terugkwam uit Jeruzalem en in Haifa uit de bus stapte viel er een last van me af. Behalve de zeebries die mijn wangen streelde en door mijn haren blies, was er ook een grote vrijheid. In plaats van verdeeldheid (Joden versus Arabieren) was er een éénheid, tenminste zo leek het. De laatste paar weken leek ook de verdeeldheid in Haifa een steeds grotere rol te gaan spelen.
Maar er veranderde meer.
Voor de kust leken steeds meer oorlogsschepen heen en weer te varen en ook in de lucht was het een drukte van belang; veel helikopters en straaljagers vlogen af en aan. Via via gingen verhalen rond dat de geheime dienst keek hoe snel men via de lucht Irak kon bereiken. In de krantenkoppen stonden ‘Irak’ en ‘nucleaire wapens’ naast elkaar. De steeds grotere verdeeldheid tussen de Arabieren en de Joden maakte de sfeer steeds grimmiger en juist in het rustige Haifa was de verandering goed te merken.

Meer begrijpen van een taal en cultuur maakt het leven enerzijds makkelijker, maar anderzijds ook moeilijker. Niet langer kan je je verstoppen achter je onwetendheid en eigenlijk wil je dat ook niet. Ik wilde de nieuwe taal oefenen en natuurlijk werd dan ook besproken wat ik van de situatie in Israël vond en welke kant gelijk had. Mijn antwoorden paste ik aan afhankelijk van met wie ik sprak; soms zei ik meer of minder of knikte ik veelvuldig ‘ja’ of schudde ‘nee’ maar uiteindelijk hield ik mijn werkelijke altijd mening voor mezelf.

En eigenlijk was niets echt ‘gewoon’. Een student op de campus bijvoorbeeld, overdag een gewone student, ’s avonds beveiligingsbeambte met pistool achter in zijn broek geschoven. En als ik vroeg waarvoor er beveiliging was op de campus was er nooit een éénduidig antwoord op, maar de stille hints waren overduidelijk... ’s Nachts waren 'sommige' studenten wat luidruchtiger dan anderen en die moesten in toom gehouden worden. Je wist tenslotte nooit waar het op uit zou kunnen lopen, maar als hij zijn werk niet goed zou doen dan zou het zeker ergens op uitlopen en dat zou geen goede zaak wezen/zijn.

‘Beveiliging’ was sowieso de normaalste zaak van de wereld. Het begint op jonge leeftijd, zo zag ik kinderen die het pistool van hun vader even mochten hebben. De kinderen droegen, net als hun vader, het pistool in hun broek onder hun T-shirt. En terwijl ik dit buitengewoon schokkend vond was het voor hen de normaalste zaak van de wereld, alsof het net zo gewoon is als een plastic autootje in je broekzak (misschien is dat ook wel zo). Oorlog voeren ter verdediging van het heilige land is tenslotte een goede zaak en de indoctrinatie daarvan kan niet vroeg genoeg beginnen...

Maar nu klinkt het alsof mijn ervaringen in Israël alleen negatief getint zijn, dit is natuurlijk niet waar! Veel van de ervaringen zijn positieve veranderingen in mijzelf en deze zijn moeilijk weer te geven in woorden. Israël heeft mij veel geleerd over mijzelf, niet langer heb ik het gevoel dat ik alleen sta in mijn verwarde gevoel over het joods zijn en dit voelt als een opluchting.
Israël was ook een ontdekking wat kleur betreft; de geel rode heuvels met de strakblauwe lucht erboven of de vele groene bomen. Maar ook de afgegraasde heuvels, als aderen liepen kale paden over de heuvels, daar waar dieren gelopen hadden was geen begroeiing meer te vinden. Het leven trilde in de lucht; de geuren en kleuren vochten om de eerste plek. Overal waar je keek waren de meest mooie bloemen, tegen huizen aan, gegroeid in bomen als een zoete wolk boven je hoofd. De zon die je overal kon voelen en ruiken, de hete stenen onder je voeten en de verscheidenheid aan mensen. Niets is gewoon, alles is anders dan in het veilige Nederland. Maar tegelijkertijd wordt ook het vreemde langzamerhand gewoon en raakte ik gewend aan de pistolen, de baarden en de grote zwarte hoeden en heb ik een heerlijke, fantastische en verrijkende tijd gehad in Israël. Ik weet niet of ik snel terug zal gaan, maar ik weet zeker dat ik ooit opnieuw het land wil ontdekken.

Eigenlijk kan ik Israël maar op één manier samenvatten: een orthodoxe jood met zwarte baard en kostuum, met zijn rechterhand drukt hij zijn keppeltje stevig op zijn hoofd en zijn peijes en kwastjes wapperen achter hem aan terwijl hij rent om de bus in te halen.